Te veel vitamine A – Een teveel aan vitamine A kan ontstaan als je vaak lever eet of supplementen met veel vitamine A slikt. Een teveel aan vitamine A kan vergiftiging veroorzaken. De verschijnselen zijn hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, vermoeidheid en afwijkingen aan ogen, huid en skelet.
Contents
Welke vitamines niet met elkaar?
Overzicht interacties – Het Vitamine Informatie Bureau maakte een overzicht met de interactie tussen vitamines en mineralen:
| Vitamine/mineraal | Interactie met | Toelichting |
|---|---|---|
| Vitamine A | Vitamine C | Teveel vitamine A kan leiden tot een afname van vitamine C. |
| Vitamine D | Vitamine A is een antagonist, oftewel een tegenwerker, van vitamine D. | |
| Vitamine K | Een hoge dosis vitamine A kan de vitamine K-opname tegengaan. | |
| Vitamine B2 | Vitamine B6 | Vitamine B2 is nodig bij de omzetting van de actieve vorm van vitamine B6. Bij een lage inname van B2 en B6, helpt extra vitamine B2 om het B6-gehalte te verhogen. |
| Vitamine C | Vitamine B11 | Vitamine C bevordert de opname van vitamine B11 (foliumzuur). |
| IJzer | Vitamine C verbetert de opname van plantaardig (non-heem) ijzer. | |
| Koper | Meer dan 1,5 gram vitamine C leidt tot een verlaging van de koperopname. | |
| Seleen | Vitamine C heeft een positieve invloed op opname van seleen. | |
| Vitamine D | Calcium | Vitamine D bevordert calciumopname. |
| Calcium | Fosfor, ijzer, magnesium en zink | Calcium heeft een belemmerende invloed op de opname van fosfor, magnesium, zink en ijzer (zowel heem als non-heem). |
| Fosfor | Magnesium | Magnesium kan zich binden aan fosfor en zo de opname van magnesium belemmeren. |
| Zink | Fosfor beïnvloedt zinkopname bij meer dan 2,5 gram zink per dag. | |
| IJzer | Vitamine A | Bij een ijzertekort neemt de vitamine A-concentratie in het lichaam af. |
| Zink | Het lijkt erop dat een te hoge ijzerinname de zinkbehoefte doet toenemen. | |
| Magnesium | Vitamine D | Veel magnesium zorgt voor een verhoogde afgifte van een hormoon dat de aanmaak van vitamine D bevordert. Een magnesiumtekort kan op deze manier mogelijk leiden tot verminderde omzetting naar vitamine D. |
| Seleen | Vitamine E | Seleen verlaagt de behoefte aan vitamine E en kan een tekort aan vitamine E voorkomen. |
| Koper | Zink | Zink heeft een belemmerde invloed op de opname van koper, maar andersom geldt dit ook. Zink en koper zijn antagonisten van elkaar. |
Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier, Suzan Tuinier is voedingsdeskundige en coördinator van het Vitamine Informatie Bureau.
Waarom moet je huid wennen aan vitamine A?
Voorkom irritatie door vitamine A-zuur – Het is uiteraard heel aanlokkelijk dat een ingrediënt je huid kan verjongen. Maar dit is (helaas) niet in één dag geregeld. Omdat werkzame stoffen de huid kunnen irriteren is het erg belangrijk het gebruik van vitamine A-zuur langzaam op te bouwen.
Kan je zomaar stoppen met retinol?
Mag ik zomaar met dit medicijn stoppen? U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen.
Kun je moe worden van teveel vitamines?
Recent kwam in het nieuws dat vitamine D mogelijk een positief effect kan hebben op het beloop van een COVID infectie. De expertise van het NVIC ligt niet bij de positieve gezondheidseffecten van vitamines en mineralen, wel bij de mogelijke gevaren bij (acute) overdosering hiervan. Vaak wordt gedacht dat het geen kwaad kan om extra vitamines te slikken. Dat is echter niet altijd het geval, zoals o.a. recent beschreven is. Het NVIC zag in 2020 een flinke toename in het aantal meldingen over multivitaminen- en mineralenpreparaten in vergelijking met dezelfde periode in voorgaande jaren. Vitamine D staat al jaren bovenaan in de top-10 van voedingssupplementen met de meeste telefonische informatieverzoeken; de afgelopen jaren betrof dit circa 1000 blootstellingen per jaar. Daarnaast wordt de website www.vergiftigingen.info ook circa 500 maal per jaar over vitamine D geraadpleegd. Meestal (>90% van de telefonische informatieverzoeken) gaat het over een eenmalige inname van een beperkte hoeveelheid door (kleine) kinderen. Dat kan gelukkig weinig kwaad. Echter, soms betreft het wel een grote hoeveelheid vitamine D, waarbij beoordeling door een arts en/of observatie in het ziekenhuis nodig is. Wanneer te veel vitamine D wordt ingenomen (vooral bij langdurig gebruik) kan hypercalciëmie ontstaan. Door deze verhoogde calciumconcentratie in het bloed, kunnen vervolgens in eerste instantie milde klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken, diarree of obstipatie ontstaan. Bij ernstige hypercalciëmie kunnen ataxie, verwardheid, psychose, convulsies en bewustzijnsdaling tot coma voorkomen. Ook kan een verhoogde calciumconcentratie leiden tot hartritmestoornissen. Niet alleen vitamine D vormt een risico bij (chronische) overdosering, ook voor andere (multi)vitaminen en sommige mineralen bestaat een risico op klachten bij verkeerd/overmatig gebruik. Bij chronische overdosering van vitamine A, dat net zoals vitamine D een vetoplosbare vitamine is, bestaat een risico op stapeling, waardoor onder andere hoofdpijn, vermoeidheid, visusstoornissen, buikpijn, droge huid en haaruitval kunnen ontstaan. Maar ook chronisch gebruik van vitamine B6 en vitamine C (beide wateroplosbare vitamines) en ijzer, magnesium en selenium (mineralen) kunnen klachten veroorzaken. Bijvoorbeeld bij chronische overdosering van magnesium kunnen door de hoge magnesiumconcentraties in het bloed, buikpijn, hoofdpijn, spierzwakte en hartritmestoornissen ontstaan; na chronische overdosering van vitamine C zijn naast buikpijn en misselijkheid ook bloedarmoede en nierstenen beschreven. De gedachte ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat dus zeker niet op voor alle vitamines. Zeker bij chronische (over)doseringen gaat het NVIC daarom uit van ‘baat het niet, dan schaadt het mogelijk wel’! https://nos.nl/artikel/2354218-mogelijk-effect-van-vitamine-d-op-coronavirus-verkoop-stijgt.html (geraadpleegd 04-12-2020) Helwig A, Smulder Y. Toxiciteit van vitaminesupplementen. NTvG 2020; 164:D4762.
Kan vitamine A oplossen in water?
Vitaminen
Vitaminen zijn onmisbaar voor veel processen in het lichaam. Naargelang hun oplosbaarheid maken we onderscheid tussen vetoplosbare vitaminen (vitamine A, D, E en K) en wateroplosbare vitaminen (vitamine C en alle B-vitaminen). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende vitaminen en hun functies en bronnen.
| Vitamine | Functie: waarbij speelt het een rol? | Bron: in welke voedingsmiddelen komt het voor? |
|---|---|---|
| Vitamine A |
|
Bèta-caroteen (voorloper van vitamine A): groene bladgroenten, oranje groenten, oranje-geel fruit Vitamine A: lever, volle melkproducten, vette vis, smeer- en bereidingsvetten |
| Vitamine D | Groei van tanden en botten (calciumabsorptie) Onderhoud van hartactiviteit en zenuwstelsel | Blootstelling van de huid aan zonlicht (5-15 minuten per dag) Voeding: smeer- en bereidingsvetten, volle melkproducten, eigeel, vette vis, lever |
| Vitamine E | Beschermt bloedcellen en weefsels tegen afbraak (antioxidans) | Volle granen, bladgroente, broccoli, fruit, eieren, noten, oliën, smeer- en bereidingsvetten |
| Vitamine K | Bloedstolling Botmetabolisme | Groene bladgroenten, vlees, lever, volle melkproducten |
table>
- Afweer tegen ziektes Aanmaak van hormonen
- Bevordert opname van ijzer
Bron: Praktische voedings- en bewegingsgids, VIGeZ (2006) en Voedingsaanbevelingen voor België, Hoge Gezondheidsraad (2009).
- Vlaams Instituut Gezond Leven vzw
- G. Schildknechtstraat 9 1020 Brussel
- Tel.02 422 49 49
: Vitaminen
Welke groente is rijk aan vitamine A?
Waar zit bètacaroteen in? – Naast vitamine A kun je dus ook bètacaroteen eten. Je lichaam kan deze stof namelijk in je lever omzetten in retinol. Je vindt bètacaroteen of pro-vitamine A vooral in groenten. Alle oranje groenten zijn goede bronnen van deze stof: denk bijvoorbeeld aan wortel, pompoen en zoete aardappel,
- Maar ook bladgroenten zoals boerenkool, spinazie en andijvie zijn rijk aan bètacaroteen.
- Let wel een beetje op dat 1 mcg bètacaroteen niet gelijk staat aan 1 mcg vitamine A.
- Je lichaam neemt namelijk maar zo’n 10 tot 20% van het bètacaroteen ook daadwerkelijk op.
- Voor de omzetting van bètacaroteen naar vitamine A wordt vaak de omrekeningsfactor 1:12 aangehouden.
Dit betekent dat 1 microgram vitamine A gelijk is aan 12 microgram bètacaroteen. Als je een groot deel van je voedingsstoffen uit plantaardige bronnen haalt, bijvoorbeeld omdat je veganistisch eet, is het verstandig om hier een beetje op te letten.
Hoe snel vervliegen vitamines?
Bewaren – Door bewaren van eten gaan vitamines verloren. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het gehalte aan vitamine C in aardappels daalt met 50% als ze gedurende drie maanden in het donker bewaard worden bij een temperatuur van 12˚C. Na een half jaar is het vitamine C-gehalte zelfs afgenomen met 66% Bij gesneden groenten of geschild fruit gaan ook vitamines verloren, zeker als deze enige tijd blijven staan.
Dit gebeurt met name bij vitamine C dat oxideert bij de snijvlakken. Dit oxideren gaat echter niet snel. Pas na uren is er sprake van grote vitamine C verliezen. Nadeliger is het wegzetten van gesneden groenten in water. Alle in water-oplosbare voedingsstoffen kunnen daarbij in meer of mindere mate oplossen in het water.
Uiteraard hangt dit af van de tijd die de gesneden groente in het water staat. Zo werden voor blokjes aardappel na één uur vitamine C verliezen gemeten van 13%, na 6 uur 45%. Voor vitamine B1 werden verliezen gemeten van respectievelijk 5 en 20%. Het weken van rauwe peulvruchten in water levert daarentegen voordeel op.
